بهترین مرجع مسجد غدیر باباعلی مشهد

آرامگاه عطار نیشابوری، شعر سرا مالامال شهرت مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد اهل ایران در شهر نیشابور، انتهای خیابان عرفان در راءس باغی در مجاورت قبر کمال الملک واقع گردیده‌است.

تاریخچه آرامگاه عطار
عطار نیشابوری در سال 618 هجری قمری در هنگام حمله مغول، به دست یکی‌از مغولان اسیر و بعد از آن کشته میگردد. اول بنای آرامگاه عطار نیشابوری اندکی بعداز کشته شدن وی، به وسیله حکم دهنده القضاة یحیی بن ساعد از بزرگان نیشابور در میانه قرن هفتم تشکیل‌شده و در اواخر عصر تیموری رو به ویرانی گذاشت.

بعداز آن امیر علی شیر نوایی، وزیر آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد فرمانروا حسین بایقرا عمارتی خوشگل بر آرامگاه عطار نیشابوری تشکیل داد. این سازه در اواخر قاجار در معرض هلاکت قرار گرفت و بالاخره بنای فعلی یکی بناهای آرامگاهی زیبای جمهوری اسلامی ایران با پلان هشت ضلعی با گنبد دو پوش فیروزه ای در سال 1341 هجری خورشیدی ساخته شد، در عصر های پهلوی دوم نوسازی بدون نقص و دهه ۷۰ نیز نوسازی مختصر شد و به سعی انجمن اثر ها ملی، تجدید بنا و تروتمیز شوید.

خصوصیت های معماری و تزیینات آرامگاه عطار
آرامگاه عطار پلانی هشت ضلعیدارد و به تبع نمای بیرونی سازه هشت ضلعی بوده که روی بدنه فرنگی آن و در چهار جهت اساسی، چهار تراس دارنده ورودی و در چهار جهت فرعی، چهار طاق نما دیده میشود، چهار غرفه خرد و در فضای داخلی در به عبارتی جهات چهار سلطان نشین تاسیس کرده اند.
این چهار سلطان نشین دارنده چهار در خرد چوبی و معمولی می‌باشند که به داخل غرفه های خارج گشوده می‌شوند.
تزئینات بیرونی آرامگاه عطار نیشابوری کاشی کاری به رنگ های خردلی، فیروزه ای، لاجوردی، سپید و قهوه ای میباشد.
سنگ قبر عطار به ارتفاع 63/1 متر و پهنا 70 سانتیمتر و طول 32 سانتیمتر در اواسط مقبره نصب گردیده‌است. در اواسط بنای آرامگاه جای دارد و بالای بقاع دارنده گنبد کوچکی میباشد که قوس مازه دار، داراست.
مزار وی از مال نوعی سنگ به اسم افراشته به رنگ مشکی میباشد و اشعاری به خط ثلث آن را تزیین کرده اند.
بر بالای سنگ قبر عطار ستونی سنگی دیده می شود که در قدیم میان دیوار آجری قرار داشته و امروز این دیوار از فی مابین رفته میباشد.
مساحت تک تک آرامگاه عطار نیشابوری 119 متر مربع و بعدها فضای تحت سقف سازه که به طور هشت ضلعی تشکیل‌شده ، نسبتاًً 6×6 متر میباشد.
در ورودی آرامگاه عطار تا قبل از اینً از جهت مشرق بوده که اکنون به جناح شمالی منتقل گردیده و رفت و آمد از سمت شمال مقبره شکل می‌گیرد.
کف داخلی سازه با سنگ مرمر و کف غرفه های رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد بیرونی با سنگ سپید خلج مشهد مفروش گشته میباشد.
جرزها و کتیبه های بیرون سازه توسط کاشی معرق کاشی کاری گردیده و بدنه غرفه های خارج حرم بوسیله کاشی کاری معقلی تزئین گشته میباشد.
بدنه داخلی مقبره بوسیله اندود گچ و تزئینات گچی بسیار بی آلایش ای پوشیده گردیده‌است و جدیداً روی این اندود رنگ روغن زده گردیده است.
در باطن هر تراس و طاق نما، آغاز تا مسافت 5/1 متری از کف، سنگ مرمر شغل نهاده شد‌ه‌است.
پس از این سنگ ها یک نوار کاشی به طول نسبتاًً 5/1 متر در درون قـابی از خشت فعالیت گذا شته گردیده‌است که دارنده نقوش هندسی می‌باشند.
طاق حیاط ها دارنده تزئینات مقرنس کاری در درون و کاشی کاری در نمای فرنگی میباشد .
در طرفین هر تراس و طاق نما دو فریم مستطیل صورت شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد از بالای تزئینات سنگ مرمر تا سقف گنبد به چشم میخورد که دارنده تزئینات کاشی با نقوش اسلیمی میباشد.

برخلاف انتظار، آرامگاه بایزید بسطامی خارج از مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد فضاهای معماری و در کناره ای از صحن گروه بایزید قراردارد.
اتاقک خرد فلزی که روی سنگ مرمرین مزار وی نصب گردیده ، مرتبط با سال های اخیر میباشد.
خانقاه بایزید در سمت غربی مرقد واقع میباشد و مشمول سه اتاق خرد متصل به هم با سقف های کوتاه می گردد، در بخشی از ایـن سازه محراب گچبری زیبایی وجود داراست.
بر بالای کتیبه ورودی به اتاق دوم تاریخ 702 ه . ق دیده میشود.
بنای بقاع بایزید فاقد آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد تزئینات گچبری میباشد.
گچبری های اتاق نخستین و دوم صومعه بایزید در آرامگاه بایزید بسطامی بسیار قشنگ و مالامال عمل میباشند و در اجرای آنان غایت هنرمندی به شغل برده شد‌ه‌است، این گچبری ها خاکستری میباشند و دارنده مخلوط بندی زیبایی میباشند.
مناره آرامگاه بایزید بسطامی از اثر ها عصر سلجوقی بوده و یک تاثیر آحاد آجری لبریز عمل میباشد.
این مناره دارنده تاجی خوشگل که تزئیناتش مشابه به مقرنس میباشد.
نقوش به فعالیت رفته دربرگیرنده نقوش گیاهی و هندسی میباشد. روی این منار دو کتیبه خطی وجود داراست یک کدام از آیت الکرسی و دیگری خوانا وجود ندارد.

فضاهای مرتبط به آرامگاه بایزید بسطامی
مسجد ایلخانی
این مسجد بنا شده در غرب آرامگاه بایزید بسطامی، به صورت یک دالان طویل با سقف هلالی میباشد.

صومعه بایزید
پیشینه صومعه یا این که چله منزل رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد های گروه بایزید که از سه اتاقک خرد مربع صورت در امتداد یکدیگر و درجنوب حیاط غربی تشکیل‌شده اند، به قبل از بعدازظهر سلجوقی بازمی خواهد شد و به احتمال کارکشته ، به هنگام ایجاد کرد مسجد نخستین سازه گردیده اند.

حیاط و دالان ورودی ( تراس/ دالان اولجایتو )
این سازه، موسوم به دالان ورودی یا این که الجایتو، در ضلع شرقی تیم آرامگاه بایزید بسطامی جای‌دارد.

اجزای سازه متشکل از یک تراس و دالان نسبتاً طویل میباشد. حیاط سازه پیش از دالان و به منزله سردر ورودی دسته میباشد.

ظاهراً ورود به گروه آرامگاه بایزید بسطامی از روش این تراس و دالان بوده و فضای بیرون و باطن را به هم مرتبط می نموده است درون تراس در دیواره ی سمت چپ و راست به بعدها ۲ در ۱ متر، اسم شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد علی (ع) چهار توشه (چهار علی) به رنگ آبی‌رنگ تکرار گردیده است.

این محل، مرقد امامزاده محمدبن غلی مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد بن عبیدا… بن احمد بن العریضی بن جعفر درستگو(ع) میباشد که به مناسبت لقب اش «ابوجعفر» بدین نام نامیده می‌شود. امامزاده جعفر یزد در خیابان امامزاده جعفر قراردارد .علی‌ بن جعفرکوچکترین فرزندامام راست گو (ع) بومی روستای عریضی درصومه مدینه بود ولی براو واولادش چه سپری شد که آواره قراء وامصاردورونزدیک شدند و نواده اش به راءس کشور‌ایران رسید ،‌ یاد تاریخ چندان چیزی به حافظه ندارد وتنها این گزینه مشخص آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد و معلوم و مسلم میباشد که اودراواخر قرن چهارم هجری به‌شکل ناشناس ودرهیئت درویشان بدین شهروارد شد وچندی برای گذران زندگی به شاگردی آهنگری رفت تا اینکه براثرخواب حکم کننده یزد « امیراوجش» شناخته شد
و ازآن پس گزینه احترام واکرام ساکنین عموم مهماندوست این ولایت قرارگرفت بعداز آن سالیانی به عزت و عافیت زیست و فرزندان ونوادگانی از خویش به مکان گذاشت تا اینکه درششم محرم سال ۴۲۴ هجری قمری مرغ جانش به ملکوت اعلی پرکشید ودرمزارتازیان که محلی دراوج تقدس و تبرک بود مدفون شوید.حضرت ابوجعفرمحمد(ع) او‌لین شخص از سلسله سادات میباشد که گذارش به یزد به‌زمین‌خورد و دراین شهر رحل اقامت افکند.
ابوجعفرمحمّد(ع) که نسبش با چهارواسطه رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد به امام جعفرصادق (ع) میرسد ، حدودسال ۳۵۰ ه. ق پا به عرصه وجود گذاشت و دنیایی از خیرو برکت با خویش به ارمغان آورد. درمورد محلّ تولّد وزیستگاه او درتاریخ ، سخنی به بین نیامده ،‌بلکه درمیان اجداداوتنها به محل تولّد و معاش علی بن جعفر، خرد ترین فرزند امام درستگو و جدّچهارم او ، اشاره گردیده که روستای (عُریض) درچهارمایلی مدینه ، محل سکونت اووفرزندانش بوده میباشد و به همین سبب ساز ، سلسله فرزندان او‌را « سادات عُریضی » نامیده اند. درمورد علی عریضی بیان شده که اومردی پارسا و پرهیزکار بودو به امامت برادرش موسی‌بن جعفر(ع) باور شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد راسخ داشت

بنای امام زاده سید محمد از جاهای جذاب مشهد است مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد این سازه به «گنبد خشتی» ، واق در «چهار سوق» یا این که چهار سوی نوغان شهر مشهد مقدس دارای اسم و رسم میباشد ، یکی‌از چندین زیارتگاه اساسی و متشخص این شهر گرامی بعد از بقاع حضرت رضا علیه السلام میباشد . گنبد خشتی از جاهای جذاب مشهد مدفن یک کدام از سادات موسوی شهر مشهد ، از اعقاب حضرت موسی بن جعفر علیه السلام میباشد که در سال ۸۳۲ هجری قمری (فرصت سلطنت شاهرخ تیموری) وفات یافته و بقاع اش هم احتمالاً در به عبارتی مجال تاسیس گردیده‌است . براین اساس گنبد خشتی بعداز بقاع حضرت امام رضا علیه السلام کهن ترین زیارتگاه مشهد مقدس میباشد .

شخص مدفون در گنبد خشتی از جاهای جذاب مشهد که از هم محلی مشهد و دیگر زائران او را «امامزاده سید محمد» ، «فرمانروا محمد» و گاه «شاهزاده محمد» می‌خوانند . اسم کاملش «امیر فرمان روا غیاث الدین محمد بن امیر طاهر الموسوی» میباشد که نسب شریفش با هفده واسطه به حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد میرسد .

محل ظریف گنبد خشتی در مسافت ۵۰۰ متری بقعه حضرت رضا علیه السلام ، در لبه خیابان طبرسی ، بنا شده در کوچه ای بنام «گنبد خشتی» مچاور چهارسوی نوغان و میدان طبرسی میباشد .
تعریف سازه :
بنای گنبد خشتی یا این که به عبارتی امام زاده سید محمد از جاهای جالب مشهد مشمول یک سرداب با دو سنگ قبر ، یک چهار طاقی مربع صورت به بعدها ۱۰×۱۰ متر بر روی سرداب و یک سنگ قبر پر ارزش در کف چهار طاقی میباشد .
سازه دربرگیرنده چهار حیاط در چهار سو میباشد که یکی آنان مدخل اساسی ایت و سه تراس دیگر دارنده خارج شو به فضاهای گوشه و کنار میباشد . این فضای چهار پهلو با استعمال رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد از چهار پیلگوش تزیینی در صدر تبدیل به فضایی هشت پهلو گردیده که دارنده هشت پنجره در ذیل گنبد میباشد . گنبد سازه هم دو پوششه میباشد . گنید زیرین (آهیانه) از تزئینات بسیار زیبایی شامل است . ذیل آن هم مقرنس کاریهای گچی گرانبها میباشد که بصورت شانزده خوشه آویز هشت ضلعی پایین گنبد را مزین نموده است .
در حین تاسیس سازه هفده آیه نخستین سوره اتفاق را با خط خوش ریحان در تحت گنبد داخلی و هشت پنجره نوشته اند . کتیبه از ضلع جنوبی (قبله) شروع می شود و در به عبارتی جا به نقطه نهایی میرسد . بیست آیه شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد اولیه سوره ملک هم با خط خوش ثلث از تراس جنوبی آغاز و در کناره های چهار تراس مندرج میباشد .

بعد از گزارش ابن بطوطه نزدیک به مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد سال ۷۳۰ق از اولی بارگاه چوبی‌–‌ فلزی برروی مضجع شریف حضرت رضا‌(ع)، دو‌مین بارگاه وابسته به سال ۹۵۷ق در بعد از ظهر صفویه بوده میباشد. در سده‌های بعداز آن نیز بارگاه‌هایی در سال‌های ۱۱۶۰ و ۱۲۳۸قمری و ۱۳۳۸شمسی جایگزین آن شوید. تشکیل داد بارگاه فعلی در سال ۱۳۷۲ش به فرمان تولیت آستان قدس رضوی و با برنامه ای از مدرس فرشچیان استارت شد. ساختار این تاثیر با ترکیبی از آهن، فولاد، چوب گردو، پوشش طلا و جواهرات و نقره و آراستگی‌های اختصاصی در غایت استحکام به وزن ۱۲ بدن و بعد ها ۷۳/۳ و ۷۸/۴ با بلندی چهار متر در بازه هفت سال نقطه آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد پایان یافت.

گنبد طلا و جواهرات و گلدسته‌ها
مقبره‌ خوش یمن یک توشه دیگر در اوایل قرن ششم هم زمان با بعد از ظهر سلجوقیان مستلزم تعمیر شد و در آن فرصت بود که گنبدی برای بقعه شریف امام هشتم (ع) نصب شد که هنوز هم به‌تیتر سقف مدیحه منوره به کار گیری میشود. هزار سال از قدمت گنبد مقبره امام رضا (ع) که به وسیله وزیر پاد شاه سنجر سلجوقی ساخته شد، می‌گذرد. این گنبد که هنوز یاور بر جا میباشد در طول فرمانروا طهماسب صفوی طلاکاری شد و بعد از حراج شدن بوسیله ازبک‌ها، فرمانروا عباس مبادرت به نوسازی آن رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد با آجر‌های طلا جواهرات کرد که گستردن آن روی کتیبه‌ی بدور گنبد مندرج میباشد.

۷۰ سال بعداز آن، زمین لرزه‌ای شهر در سال ۱۰۸۴ هجری قمری مشهد را تکان داد و به گنبد زخم بدون شوخی رساند؛ طوری که فرمانروا سلیمان صفوی مبادرت به طلاکاری دوباره گنبد کرد. گنبد مقبره امام رضا (ع) یک توشه دیگر در سال ۱۲۹۱ خورشیدی گزینه تجدید بنا قرار گرفت. این توشه ز‌لزله‌ی روس‌ها گنبد طلا جواهرات و مسجد گوهرشاد را با هم تکان داد و دولت پهلوی دست به شغل تعمیر گنبد شد. آجر‌های گزینه به کارگیری در گنبد در تاثیر سپری شد فرصت از در بین رفتند و سال ۱۳۵۸، مسئولان شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد آستان قدس رضوی آنان را با صفحه‌های مسی با روکش طلا و جواهرات جایگزین کرد. این کاغذ‌های مسی چهار موازی کلفت‌خیس از آجر‌های گلی کهن و در سود، مستحکم‌خیس از آن ها می باشند و برای نصب آنان روی گنبد، از طریق الکترولیک شد.

تزیینات تراس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد اساسی مسجد فرمانروا مشهد
کتیبه ای در ضلع راست جدار مدخل مهم نمایان میباشد با مضمون اسم معمار
نقطه پايان کتیبه بر روی ضلع چپ جای دارد با مضمون تاریخ ایجاد کرد و بانی
فریم بندی این کتیبه باریکه ممتدی از ترنجی های کتیبه ای میباشد دربرگیرنده ابیات فارسی به خط ثلث کهربایی بر مورد آبی‌رنگ سیر با مضمون فانی بودن عالم
بر روی آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد پخ جدار مدخل اساسی تراس ، تعدادی ترنج به لهجه عربی وجود داراست با مضمون ثنا فرستاده و امامان
کتیبه در نوک تراس به دو لبه منقوش تقسیم گردیده است که خصوصیت خاص زمان صفوی میباشد قسمت پایینی آن خط ثلث سپید رنگی را بر مسئله آبی رنگ سیر می قدرت مشاهده کرد با مضمون قبله ونماز برپایی نماز و دعوت به توحید

تزیینات مناره مسجد سلطان مشهد
در بالای این افریزه، تزئینات به یک فن ترنجی با اندازه های متفاوت تقسیم میشوند. فریم بندی های تزیینی یکسری پره بزرگتر در اطراف ردیف دربرگیرنده حدیث های رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد نبوی به خط ثلث سپید بر مسئله ای سیر میباشد با مضمون فضیلت اذان و مؤذن و دقت به برگزاری نماز.
تزیینات گنبد مسجد فرمان روا مشهد
. ساقه گنبد : به خط درشت کوفی بنایی ؛ سنگ فیروزه ای با رنگ آبی رنگ سیر بین پنجره ها پیاده سازی گردیده است با مضمون فانی بودن
در بالای ساقه گنبد و دری که رو به گنبدخانه اساسی گشوده می‌گردد دارنده مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد

ورودی مسجد حکیم
صورت کلی این سردر از وسعت مستطیل گرفته مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد گردیده است. علامت این مستطیل با اعتنا به اینکه 4 ضلع داراست و 4 عدد جامعی میباشد، در وسعت مستطیل تورفتگی و خارج آمدگی متعددی وجود داراست که برای نشانه دادن شم عظمت و بزرگی ورودی است. ورودی مسجد حکیم از یک‌سری صورت ساخته شده میباشد که‌این خویش نمادی از صلابت میباشد. قوس بالای در ورودی القاکننده ی ادب میباشد و نمادی از فرهنگ وتمدن و هنر اسلامی مسجدها میباشد و سازه را در قبال نیروهای وارده مقاوم می نماید.

شالوده ذهنی افقی رسم قوس در آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد اینجا تحت عنوان یک خط مهم کشیده گردیده است که تیزه را از پاکار جـدا نموده است. در بخش بالای آن چهار باهو (شش ضلعی) جای‌دارد که نعمت رسانی، بی نقص بودن دانا طبیعت منجی موعود معاش جاودانی و طلسم فسخ کننده ی دیده آسیب و بشر بی نقص را می‌رساند. شکنج های 11 مالامال ایجاده گردیده در قوس بالای ورودی نمادی از فشار و کوشش در جهت آشتی دادن وجوه متباین کارها میباشد. این 11 مالامال که جزئی از گونه های کروی میباشند، در واقع به نحوی منظم قرار گرفته اند که احساس جنبش را میدهند.

گنبد مسجد حکیم
صورت مهم داخلی گنبد مسجد حکیم رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد از دایره گرفته شد‌ه‌است و در‌این دایره که از تقســم بـنـدی هـای متعـددی تشکیل‌شده، مـی تـوان مرکزگرایی را احساس کرد. با وصل کردن شالوده های دو تقسیم، مثلث تولید می‌گردد که ایستایی و توازن را به اکران میگذارد.

در دایره مهم، دایره های دیگری محاط گردیده‌است که بیان‌کننده شم تواضع و خشوع میباشد. هیبت بیرونی گنبد کروی میباشد که در اکثر فضاهای مذهبی توشه معناییش جزئی لاینفک از معماری اسلامی گردیده است.

این گنبد مازه دار میباشد و به طور یک قالب قرار گرفته میباشد. نگاره های به شغل رفته در مسجد حکیم، ستاره هشت مالامال و چلیپا می باشند که‌این توشه خیر به طور مجرد بلکه با هم‌نشینی در کنار هم و در معقلی ذیل گنبد به فعالیت رفت اند. این هم نشینی قادر است فردوس، نظم، تعادل و هماهنگی، وحدت ادب و نقطه مقابل تاریکی را به شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد بیننده القا نماید

زیربنای آرامگاه و گلشن نزدیک به ۹۰۰۰ متر مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد میباشد و خویش آرامگاه قطعه‌ای میباشد ۱۰ در ۱۰ که توسط منشورها اشراف گردیده است.
ساختمان بلند بقاع باباطاهر بر قاعده ای هشت ضلعی واقع گردیده، ردیف های هشت گانه ساختمان بلند، قطعه سنگ مزار، کف و پله های آرامگاه از سنگ گرانیت حجاری گردیده است.
طول این قاعده از کف خیابان ۲۵ متر میباشد.
پلان آرامگاه به طور هشت ضلعی میباشد که چهار ضلع آن به بعدها 2,5 متر و ضلع های فرعی هر یک 1,70 سانتی متر میباشد
محل قبر در آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد باطن سردابه بوده میباشد که بر ر روی سردابه و کف حرم قبری به بعدها 52*100*177 سانتی متر وجود داراست.
بر روی قبر ضریحی چوبی به بعد ها 127*128*198 وجود داشته که تماما از میان رفته میباشد.
اتاق کوچکی به بدنه غربی حرم باباطاهر در عصر معاصر به بعد ها 2,5*5 متر اضافه گردیده بود که به آن قلندر منزل می گفتند.
بنای مهم با گروه ای از منشورها پوشیده گردیده و دارنده مدخل های ورودی و منفذهای روشنایی میباشد.
محیط بنای آرامگاه باباطاهر فضای سبز وسیعی تاسیس گردیده است
نما و فرش بنای آرامگاه باباطاهر همدان رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد از سنگ میباشد و در باطن آن کتیبه هایی از کاشی وجود داراست.
مدل و معماری بی آلایش دارااست و از یک گنبد منزل ای با یک ورودی ساخته شده میباشد.
طول گنبد تا کف آن 6 متر است.
سقف آرامگاه باباطاهر ، کاشی کاری معرق میباشد.
ردیف‌ های هشت‌گانه، سنگ مزار و پله ‌ها تمامی از سنگ گرانیت تشکیل‌شده‌اند.
نمای ساختمان از سنگ سپید مرغوب ایجاد شده است و کتیبه‌ هایی از کاشی شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد بر آن وجود دارااست.

شبستان طـاق بـزرگ، شبستان مربع صورت گنبدداری میباشد که هسته نخستین و سابق ترین بخش مسجد را تشکیل می‌دهد، و در پشت حیاط جنوبی جای‌دارد.
گنبد خوش ادغام آن از حیث تناسبات مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد معماری، عظمت، پهنا دهانه و وسعت فضای داخلی بسیار اساسی و درخور توجـه بـوده میباشد. شبستان مربعی، به بعدها ۱۴ متر است که چهار دیوار این مربع در طول ۷ متـری بـرای ساختن گنبدی با استعمال از گوشواره و طاق بنـدی بـر فـراز جرزها ساخت و ساز شده، طرح مربع تبدیل به کثیرالاضلاع گردیده و محور مدورگنبد به نحو بسیار ماهرانه ای بر روی طرح شانزده ضلعی قرار گرفته میباشد، و سپس با خیز نسبتاً کشیده ای به طوقه گنبد ختم می‌شود.
این شبستان دارنده ۵۵ ردیف در پنج ستون یازده تایی میباشد که طاق های گنبدی و آجری سقف را در ۵۵ رینگ نگه داشته اند، ۳۲ ردیف از ردیف های میانی شبستان، سنگی با سرستون های مربع صورت هستند، سایرستون ها در بعدها چهار ضلعی، آجرچین میباشند، هر دو ردیف نزدیک به ۴ متر و طول آن‌ها ۲/۵ متر میباشد.
دیوارها و طاق کلا از آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد خشت قهوه ای سرخگون چـیـده شـده کـه آجرکاری سازه، حالتی قشنگ و دیده نواز دارااست.
در دیوار سمت قبله مسجد جامع همدان ، محرابی کلان و متناسب با شبستان ایجاد شده است.
محراب در کناره ای بزرگ دارنده کاشی کاری زیبایی میباشد و آیاتی از قرآن مجید با خطوط بنایی با به کارگیری از اشکال رنگ ها به محراب زیبایی خاصی بخشیده میباشد.
پررنگ ترین خصوصیت دکوری داخـل شبستان، کتیبه گلوبندی به رنگ قهوه ای مایل به زرد رنگ (حد فاصل تبدیل شدن کثیرالاضلاع به دایره) میباشد که با پهنا ۴۰ سانتی متر با کاشی هفت رنگ و با خط زیبای ثلث پر رنگ و مشکی رنگ، سوره مبارکه «آدینه» و درپی بخشی از سوره مبارکه «توبه» و در پایان سوره مبارکه «آیة الکرسی» را به اکران درآورده میباشد.
در جانب غربی صحن مسجد جامع همدان ، شبستان نسبتاً وسيع «حاج محمد طاهـر» واقع شد‌ه‌است که احتمالا اسم شبستان از اسم بانی آن اقتباس شده است؛ شبستان ذکر شده، از جانب قبله توسط دو مدخل =، یک کدام از به جانب راهروی ضلع غربی مسجد و دیگری به صحن مسجد متصل میشود.
شبستان ذکر شده، دارنده ۱۹ ردیف میباشد که ۸ ردیف استوانه ای آن، سنگی و در حدفاصل ۴ متـری یکدیگر قرار گرفته اند و ۱۱ ردیف اساس ای آن به طور آجـری سازه شد‌ه‌است.
محـراب شبستان به طور نیم منشوری رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد با سقفی مقرنس کاری گردیده بوسیله گچ، جلوه گر فضای شبستان میباشد. کف این محراب از کف شبستان مقداری گودتر میباشد. به این حیث که در راءس بعضا از گنبدها، نورگیرهایی جهت تأمیـن نـور فضای داخلی درنظرگرفته شده و می قدرت این سیرتکامل استنباط کرد که شبستان مذکـور بیشتر در زمستان آیتم استعمال قرار می گرفته میباشد.
سنگاب مسجد جامع همدان ، یکی اثرها اساسی و کهن است، که به طور همزمان با ساختمان ایـوان مهم (حیاط جنوبی) ایجاد شده است؛ که از سنگ تیره خاکستری رنگ یک دست تراشیده گردیده و نمای بیرونی آن دربردارنده نقوش و خطوط پر رنگ بسیار زیبایی میباشد.
قطر دهانه سنگاب ۱ متـر و عـرض دیواره آن ۱۳ سانتی متر است.
این سنگاب بـزرگ و دیدنی در کناره دهلیز شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد ورودی مسجد همسایه سردر غربی، یعنی مدخل مهم مسجد قرار داشته میباشد.

بعداز ورودی وارد هشت یا این که هشتی مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد یا این که کریاس می شدند. هر یک سری که در بیشتر مواقع صورت آن هشت ضلعی میباشد، البته این به معنی هشت (عدد ۸) وجود ندارد و هشتی هایی به صورت مربع و دیگر صورت ها نیز داریم. خواسته از هشتی فضایی میباشد که از فضاهای داخلی منزل خارج آمده و صرفا جایی میباشد که با خارج منزل رابطه داراست.

این محیط و راهروهای پیچ در پیچ منتهی به ایوان های اندرونی و بیرونی، بازدارنده روءیت کرد اشخاص نا آشنا به باطن حریم مقدس خانواده می گردیده‌است. تولید تانی، تقسیم آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد فضایی و فضایی جهت انتظار از عملکردهای دیدنی این عنصر میباشد. هشت ضلعی هایی که در معماری سنتی کشور ایران بکار می رفته اند و در هشتی های منزل هم مصرف شده عبارتند از:

ا- هشت گوش رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد بدون نقص ۲- هشت ونیم هشت ٣- نگینی 4- کشکولی

باطن هشتی موادسازنده معماری اهل ایران مختلفی مثل سكو، چراغداران و برای رفتن به فروار (اتاق بالای هشتی) پله ای در لحاظ گرفته می شد‌ه‌است. پوشش های هشتی ها نیز بسیار متنوع و معمولاً با عمل بندیهای بسیار زیبایی پوشیده شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد گردیده است.