بهترین مرجع مسجد غدیر باباعلی مشهد

تاریخچه بازار و پیشینه ی معماری اهل ایران بازار مسجد غدیر بلوار معلم مشهد و پیشینه ی سکونتگاه هایی که اقتصاد آنان بر ساخت صنعت های دستی و بازرگانی متکی بوده به حدود ده هزار سال پیش می رسد. بر طبق یک کدام از نظارت های کهن، یک کدام از سکونت گاههایی که اقتصاد آن بر کشت غلات و دامداری متکی بود و به سیرتکامل ایی از مرحله یکجا نشینی به شهر نشینی رسیده بود، سکونتگاهی در اطراف کرمانشاه بود که پیشینه آن به ۹۰۰۰ سال پیش می‌رسد.

مثال های زیادی از سکونتگاه هایی که اقتصادشان متکی بر ساخت صنعت های دستی بود در نقاط مختلف کشور‌ایران یافت گردیده است. بر پایه ی اطلاعات دردسترس در منابع تاریخی از اوایل قرن اولیه هجری به آنگاه در بخش اعظمی از شهرهای تازه و کمابیش بازارهای سابق همگی در شهرهای سابق وجود داشت.

از عصر ی مسجد غدیر فلاحی مشهد سلجوقیان به آنگاه شاهد شکوفایی بازار اهل ایران در فضاهای شهری می شویم و در عصر صفویه به جهت برقراری امنیت بی نقص و گسترش ارتباط ها فرنگی و بسط مبادلات تجاری، رونق بازار کهن به نقطع ی عطف خویش می رسد.

بازار سابق اهل ایران در عصر صفویه
امنیت ساخت گردیده در عصر صفویه و توسعه و گسترش ارتباط ها فرنگی کشور‌ایران موجب توسعه و گسترش ارتباط ها بازرگانی فرنگی و در سود رونق ساخت گونه های محصول ها شد. ترویج خرید و فروش داخلی و فرنگی سبب به پرورش شهرنشینی و پیشرفت شهرها شدند. درین زمان بازار اهل ایران در شهرهای بلندمرتبه مانند اصفهان،تبریز، شیراز، مشهد، قزوین به شدت مسجد بابا غدیر مشهد توسعه و گسترش یافتند.

همینطور راسته های جدیدی در کنار راسته های سابق ساخته شد و تعداد کاروانسرا در کنار هرکدام از بازارها برپا شوید. پادشاه عباس اولیه در سال 1011 ه.ش، فرمان تشکیل داد میدان امام(نقش دنیا) اصفهان و مسجد کاملی را در جناح جنوبی آن بخشید. آن‌گاه چندین راسته بازار و یک‌سری کاروانسرا در جناح شمالی و پیرامون میدان ساخته شد.

تبریز بعداز اصفهان مهم‌ترین شهر میهن در زمان صفویه محسوب می شد. طبق مدارک تاریخی در سال 1050 ه.ش، شمار کاروانسراها و خانها حدود دویست و هفتاد باب گفته شده میباشد.

بازار دیرین اهل ایران در عصر زندیه
بعد از صفویه تا حدود قرن 11 ه.ش، اقدامات مهمی در موضوع بسط فضاهای شهری و بازار در کشور‌ایران شکل نگرفت. در عصر حکومت کریم و مهربان خان زند، فعالیتهای مسجد بابا قدرت مشهد عمرانی مهمی در شیراز اعمال شد. در‌این زمان به دستور او، بازار نماینده قانونی و چندین کاروانسرا در شیراز ساخته شد که فعلا این بازار سابق جزء بناهای تاریخی و با ارزش آن زمان به شمار میایند.

روش معماری مسجد کبود تبریز مسجد غدیر بلوار معلم مشهد گرانبها، تلفیقی از طرق معماری رایج در کشور‌ایران زمین به خصوص آذری و اصفهانی است.
مسجد کبود از نگاه فضاهای معماری از سردر، مناره ، گنبد و شبستان ساخته شده میباشد.
همینطور آرامگاه خانوادگی جهانشاه نیز در باطن مسجد مکان گرفته میباشد.این آرامگاه در قسمت جنوبی مسجد جای دارد و از حیث بافت ساختمانی و پیاده سازی، پیوندی ناگسستنی با مسجد داراست.
ساختمان های هر دو شبستان این سازه به طور تماما جدا از هم و با الگوهای ساختمانی مختلف برپا گردیده و فارغ از هیچ سیرتکامل هشت و گیری در کنار هم قرار مسجد غدیر فلاحی مشهد گرفته اند.
خلال مفاد فوق الذكر محراب مسجد کبود که در واقع فصل مشترک شبستان ها است، فی مابین تویزه های اساسی هر یکی دو گنبد که از نوع پنج و هفت گفته ( بی آلایش ) قرار میباشند قرار گرفته میباشد.
گنبد آجری مسجد کبود تبریز با ۱۷ متر دهنه و ۲۰ متر طول ، یکی گرانقدر ترین اثرها معماران اسلامی قرن نهم ه . ق میباشد که با الهام از مدل معماری زمان ایلخانی با خشت تشکیل‌شده و میباشد.
الگوی ساختمانی مسجد کبود تبریز نیز مانند بخش اعظمی از مساجد شبستانی به طور چهار ایوانی با ایوان مرکزی در نواحی مرکزی جمهوری اسلامی ایران میباشد که به جهت آب و هوای سرد حوزه‌ ایوان مرکزی به گنبد منزل ای تعالی تبدیل گردیده‌است و می اقتدار اینگونه فیض گیری نمود که معمار این سازه در غایت دقیق شدن و فارغ از هیچ مسجد بابا غدیر مشهد سیرتکامل دخل و تصرفی در مثال های مورد قبول و جانور قبلی و تنها به مراد انطباق با اقلیم شهر تبریز این شبستان گرانقدر را پیاده سازی نموده است.
ملات آیتم به کارگیری در تزئینات باطن و بیرون مسجد کبود تبریز ساروج است که متناسب با اقلیم سرد تبریز میباشد.
بیشتر مصالح مستعمل در مسجد کبود خشت، سنگ، چوب می‌باشند که ضمن برخورداری از گنجایش حرارتی بالا تمامی جزو مصالح بوم آوردهستند.
در تزئینات این سازه نیز از ملات ساروج، شفته آهک و کاهگل مستعمل میباشد که متناسب با اقلیم سرد شهر تبریز می‌باشند.
همینطور رنگ تیره ( لاجوردی ) کاشکاری به عمل رفته در سراسر نمای سازه سبب ساز جذب گرما از اطراف خارج و جابجایی آن به درون سازه می گردیده است.
در بنای مسجد آیتم بازرسی پنج بازشو در هر مورد از ضلع های شرقی و غربی سازه وجود دارااست در مقابل بازشوهای نماهای شرقی و غربی سازه دیوارهای مشبک آجری تاسیس مسجد بابا قدرت مشهد شده است.

حرم امامزاده سلیمان در قرن هفتم هجری با مسجد غدیر بلوار معلم مشهد معماری ۸ ضلعی، گنبد دو پوش و مصالح آجر و گل در شهر دیرین نراق تاسیس شده است
همینطور در عصر صفویه کاشی‌کاری گنبد، نما کاری خشت و صحن شرقی بدین بقاع اضافه و در عصر قاجار دو صحن دیگر در ضلع شمال و جنوب آن الحاق شد‌ه‌است.

درین مقبره ۶ امامزاده به اسم‌های‌ هادی و سلیمان از نوادگان امام علی بن ابی‌طالب‌(ع) و مهدی، مطهر، طاهر و حسین از نوادگان امام کاظم(ع) مدفون میباشند.
قصه گردیده‌است که؛ این امامزادگان در حوالی نراق به شهیدشدن رسیده و زیرا عموم نراق شیعه مذهب و در‌پی سادات علوی بوده‌اند آنان را به شهر آورده و با احترام آنان‌را مسجد غدیر فلاحی مشهد دفن کرده اند.

مقبره امامزاده سلیمان در راس شهر نراق در جوار راس شهرداری این شهر قراردارد و به طور ۸ ضلعی به یاروهمدم گنبد کاشی‌کاری گردیده و دوپوش ایجاد شده است و درون آن با گچ‌بری‌های بی آلایش مزین شد‌ه‌است.

مدل معماری این حرم مشابه به اثرها سده هفتم میباشد. این حرم درواقع، برجی با گنبدی بلند میباشد که گنبد آنم هیچ ایوانی نداشته اما در عصر صفویه به پیرامون آن سه تراس ایجاد شده است.

این زیارتگاه سوای کاشیکاری و گچبری بوده ولی به دست معماران و استادان محلی و به یاری عموم نراق به صورت مدرن درآمده میباشد. حرم امامزاده سلیمان از شکوه و جلال خاصی مسجد بابا غدیر مشهد شامل است و در شمار ابنیه تاریخی نراق جای دارد.

درین زیارتگاه سه مرقد مشابه به هم، با دیواره کاشیکاری وجود داراست که از اثر ها بعد از ظهر صفوی به شمار می آید. این مقبره از سه بخش سردابه و ساختمان ۸ ضلعی روی سردابه و نیز تراس تشکیل‌شده میباشد.

حرم امامزاده سلیمان دارنده ۴ درب در ۴ جهات اساسی بوده و ورودی این سازه در طرف شرق دارنده یک درب چوبی با کنده‌کاری قشنگ و هنرمندانه مرتبط با سال ۹۳۵ و از اثر ها زمان مسجد بابا قدرت مشهد صفویه میباشد. روی این درب خلال اشعار پارسی، آیاتی از قران کریم ومهربان نیز حک گردیده‌است.

نراق در استان مرکزی و در ۱۵ کیلومتری جاده دلیجان به مشهد اردهال قراردارد. در‌این شهر اثرها تاریخی و مذهبی فراوانی وجود دارااست.

بقاع امامزاده سلیمان در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۵۳۶ به وسیله سازمان به جا مانده فرهنگی و توریسم در فهرست اثرها ملی کشور ایران به تصویب رسیده میباشد.

هر هر که سوره خوش یمن یوسف را نوشته و به مسجد غدیر بلوار معلم مشهد دوران 3 روز در منزل نگه داری نماید و بعداز سپری شد 3 روز آن را در خارج منزل خویش دفن کند نزد فرمانروا و بزرگان مرزو بوم عزیز و متشخص خواهد شد.
همینطور نقل گردیده‌است که هر فردی که با پاکی نیت سوره یوسف را 3 توشه خواندن نماید، پروردگار اورا پیش معشوق و محبوبش عزیز و متشخص نماید و معشوق را روانی خویش نماید.
6. سوره انفال، برای ارتقاء مهر و محبت
در برخی مسجد غدیر فلاحی مشهد از منابع فقهی، تلاوت سوره انفال برای ارتقا مهر و محبت پیشنهاد گردیده‌است. برای این فعالیت، می بایست سوره انفال را هر روز 3 رتبه بخوانید و بعداز هر توشه تلاوت، دعای تحت را بخواند: «یا این که رب البیت الحرام یا این که رب الشهر الحرام یا این که رب البلد الحرام یا این که رب الرکن والمقام یا این که رب المشعر الحرام یا این که رب المسجد الحرام یا این که رب الحل و الحرام یا این که رب النور و الظلام یا این که رب التحیه والسلام یا این که رب القدره فی الانام»

7. سوره ستایش، برای عزیز شدن در دیده تمامی
برای عزیز شدن نزد معشوق و همینطور دیده کلیه می بایست سوره ثنا 70 رتبه بخوانید. این سوره بسیار نفیس میباشد و طبق فرموده امام راست گو (ع): «چنانچه 70 رتبه سوره ستایش مسجد بابا غدیر مشهد را بر مرده ای بخوانید و وی زنده شد تعجب نکنید.»

طبق احادیث شرعی، برای زیاد کردن و ارتقاء محبت معشوق نسبت به خویش، بر روی تکه ای ورقه منزه و منزه آیه پایین را نوشته و هر مجال که به دیدن معشوق خویش می‌روید، آن را به هم پا داشته باشید: «یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَویَاتِ وَالْأَرْضِ فَانفُذُوا لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ فلان بن فلان علی حب فلانه بنت فلانه بحق یا این که بدوح یا این که بدوح یا این که بدوح.»
نکته: در آیه بالا، بجای فلان بن فلان، اسم مسجد بابا قدرت مشهد خویش و اسم پدرتان و بجای فلانه بنت فلانه، نام معشوق خویش و مامان اورا بگویید.

مقبره متبرکه امام زاده قاسم (ع) در یک مسجد غدیر بلوار معلم مشهد کیلومتری جنوب شرقی شهر سرابله در شهرستان شیروان چرداول بر روی تپه ای بلند واقع شد‌ه‌است.این امام زاده دارنده کرامات فراوانی بوده و عموم سراسر این استان به ویژه شهرستان شیروان چرداول ارادت خاصی بدین امام زاده بزرگوار دارا هستند.امامزاده پدر قاسم (ع) و پیر حمزه چرداول در شهرستان چرداول قسمت مرکزی در مسافت ۲کیلومتری شهر سرابله بر فراز تپه ای مشرف به شهر سرابله و روستاهای همجوار سازه گردیده‌است. امامزاده قاسم(ع)از نوادگان امام کاظم (ع) است که در روزهای چهارشنبه پذیرای صدها زوار از شهرستان وشهرهای همجوار میباشد. حرم مسجد غدیر فلاحی مشهد پیرحمزه بر روی تپه‌ای در ۳ کیلومتری روستا‌های سلطانقلی و سید نظری سفلی از توابع شیروان چرداول قرار گرفته میباشد.

بنای آن نقشه مربع تشکیل‌شده و دارنده گنبد هرمی صورت چهار ضلعی میباشد. مصالح مستعمل در آن قلوه سنگ و ملاط‌گچ و خاک میباشد. این مقبره فاقد کتیبة تاریخی و شجرنامه میباشد و از نام‌و‌نشان فرد مدفون در آن اطلاعی در چنگ وجود ندارد. گذشتگان حوزه‌ گفته‌اند پیرحمزه فرزند زید و از نوادگان امام موسی کاظم (ع) میباشد که در عراق گزینه مسجد بابا غدیر مشهد شکنجه قرار گرفته و برای پیوستن به امام رضا (ع) راهی جمهوری اسلامی ایران گردیده که در میان روش از عالم می‌رود. در این مورد نیز نقل شد‌ه‌است که شجره نامة آن در نجف اشرف جان دار میباشد.

شهرستان چَرداوُل یک کدام از شهرستان‌های استان ایلام میباشد که راءس آن شهر سرابله میباشد. شیروان و چرداول در سال ۱۳۶۰ از شهرستان ایلام غیر وابسته شد و در تقسیمات کشوری پیش از ۱۳۶۰ از قسمت‌های آن محسوب میشد. با غیر وابسته شدن شیروان از این شهرستان شیروان به شهرستان سیروان وبقیه شهرستان با اسم چرداول نامگذاری شد. موردنیاز میباشد بیان گردد که اسم مهم این ناحیه «چرداور» میباشد که در زبان کردی بدین اسم خوانده می‌گردد ولی در برگردان به لهجه فارسی مسجد بابا قدرت مشهد چرداول خوانده میگردد.

برخلاف انتظار، آرامگاه بایزید بسطامی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد خارج از فضاهای معماری و در کناره ای از صحن گروه بایزید جای دارد.
اتاقک خرد فلزی که روی سنگ مرمرین مزار وی نصب گردیده ، مرتبط با سال های اخیر میباشد.
خانقاه بایزید در سمت غربی مرقد واقع میباشد و مشتمل بر سه اتاق خرد متصل به هم با سقف های کوتاه میگردد، در بخشی از ایـن سازه محراب گچبری زیبایی وجود داراست.
بر بالای کتیبه ورودی به اتاق دوم تاریخ 702 ه . ق مشاهده می شود.
بنای بقعه بایزید فاقد تزئینات گچبری میباشد.
گچبری های اتاق اولیه و دوم صومعه بایزید در آرامگاه بایزید بسطامی بسیار قشنگ و مالامال عمل می باشند و در اجرای آن‌ها غایت هنرمندی به عمل برده گردیده است، این مسجد غدیر فلاحی مشهد گچبری ها خاکستری می‌باشند و دارنده مخلوط بندی زیبایی می‌باشند.
مناره آرامگاه بایزید بسطامی از اثر ها زمان سلجوقی بوده و یک تاثیر تک تک آجری لبریز فعالیت میباشد.
این مناره دارنده تاجی خوشگل که تزئیناتش مشابه به مقرنس میباشد.
نقوش به فعالیت رفته دربرگیرنده نقوش گیاهی و هندسی میباشد. روی این منار دو کتیبه خطی وجود داراست یکی‌از آیت الکرسی و دیگری خوانا وجود ندارد.
مسجد ایلخانی
این مسجد بنا شده در غرب آرامگاه بایزید بسطامی، به صورت یک دالان طویل با سقف هلالی میباشد.

صومعه بایزید
پیشینه صومعه یا این که چله منزل های تیم بایزید که از سه اتاقک خرد مربع صورت در امتداد یکدیگر و درجنوب حیاط غربی ساخته شده اند، به قبل از بعد از ظهر سلجوقی بازمی خواهد شد و به احتمال حاذق ، به هنگام ایجاد کرد مسجد نخستین سازه گردیده اند.

حیاط و دالان ورودی ( حیاط/ دالان اولجایتو )
این سازه، موسوم به دالان مسجد بابا غدیر مشهد ورودی یا این که الجایتو، در ضلع شرقی گروه آرامگاه بایزید بسطامی قراردارد.

اجزای سازه متشکل از یک حیاط و دالان نسبتاً طویل میباشد. حیاط سازه پیش از دالان و به منزله سردر ورودی دسته میباشد.

ظاهراً ورود به گروه آرامگاه بایزید بسطامی از روش این تراس و دالان بوده و فضای بیرون و درون را به هم مرتبط می نموده است درون تراس در دیواره ی سمت چپ مسجد بابا قدرت مشهد و راست به بعد ها ۲ در ۱ متر، اسم علی (ع) چهار توشه (چهار علی) به رنگ آبی رنگ تکرار گردیده‌است.

«یا این که ایهاالرسول بلغ ما انزل الیک مسجد غدیر بلوار معلم مشهد اینجانب ربک و ان لم تفعل فمابلغت رسالته والله یعصمک اینجانب الناس »(مائده 66)

ای نبی، آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل گردیده بود برسان،و در‌حالتی که این ابلاغ را اجرا ندهی، رسالت خویش را تماما ابلاغ نکرده ای; و آفریدگار تورا از عموم بدخواه مراقبت می نماید.

همگی مفسران شیعه معتقدند آیه فوق در غدیر خم درباره نصب علی(ع) نازل گردیده است و حدود 360 بدن از محققان اهل سنت نیزاین مقاله را پذیرفته اند. نامهای برخی از مفسران و مآخذ ومدارک اهل سنت اینگونه میباشد:

1- واحدی در کتاب اسباب و اثاث النزول ص 150 میگوید:

ان آیه (یا این که ایهاالرسول...) نزلت فی یوم غدیر فی علی بن ابیطالب.

2- سیوطی در کتاب الدرالمنثور ج 2، ص 298 می نویسد: ان آیه(یا این که ایهاالرسول... ) نزلت فی یوم غدیر فی علی بن ابیطالب.

3- فخر رازی در تعبیروتفسیر خویش، ج 3، ص 636 ... میفرماید:

مفسران 10 وجه و منجر برای نزول این آیه ذکر کرده اند. آن‌گاه درادامه می‌گوید:«العاشر نزلت هذه الایه فی ادب علی بن ابی طالب، و لما نزلت هذه الایه، دریافت بیده و قال "اینجانب کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال اینجانب والاه و عاد اینجانب عاداه. فلقیه قدمت فقال هنیئا لک یابن ابی طالب،اصبحت مولای و مولا تک تک بازهد و مسجد غدیر فلاحی مشهد مومنه."

سپس که‌این آیه نازل شدپیامبر اسلام(ص) دست حضرت علی(ع) را گرفت و فرمود: هرکه اینجانب مولاو سرپرست و حکم کننده وی هستم، علی هم مولای اوست. خداوندا، دوست بدار هرکه علی را دوست دارااست و معاند بدار هرکه اورا معاند داراست. آنگاه قدمت با حضرت علی(ع) ملاقات کرد و پس از شادباش، اظهار‌کرد:تو مولای اینجانب و مولای مرد و زن خداترس هستی.
روز غدیر فرستاده(ص) عموم را به سوی حضرت علی(ع) فراخواند و دست حضرت را بلندکرد، به نحوی که پایین بغل حضرت پیدا شد.هنوز عموم پراکنده نشده بودند که آیه «الیوم اکملت ...» نازل شد. آن گاه حضرت فرمود: پروردگارا، دوست بدار کسی را که علی رادوست داراست و معاند بدار کسی را که علی را معاند داراست و کمک کن هر کس علی را امداد نماید و...

4- شان نزول آیه فوق وداستانهای مرتبط با غدیر در مناقب خوارزمی، ص 80; تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 32; شبلنجی در نورالابصار، ص 75، فصول المهمه ابن صباغ نیز نام برده میباشد.

آیه تبلیغ و آیه اکمال آیین و حدیث غدیر

رسول اسلام، در سال انتها قدمت با بیشتراز صد هزار بدن حجه الوداع را به مکان آورد و در رجوع در میهن «خم » که منزلت گودالهای آب بود، امر ایست بخشید. پیش افتاده ها توقف کردند وعقب ماندگان رسیدند. از سنگ و جهاز شترها منبری ساختند وپیامبر بر روی منبر در قبال جمعیت صد هزار نفری و در گرمای سوزان غدیر، خطبه ای خلل کرد. آن گاه کمربند حضرت علی را گرفت وفرمود: «اینجانب کنت مولاه فعلی (فهذا علی) مولاه اللهم وال اینجانب والاه...» آنگاه عموم، مثلا قدمت، با حضرت مسجد بابا غدیر مشهد بیعت کردند و صدای بخ بخ ازجا پرید.

یادآوری

1- چنانچه چنانکه اهل سنت میگویند مولا در معنای دوستی بود; چرادر این جریان و با این مقدمات و در قبال صدها هزار نفر ذکر شد. در مدینه نیز می توانست بفرماید: کسی که اینجانب دوست وی هستم،علی هم دوست اوست.

2- مجال و جای ابلاغ این دستور بسیار لبریز معناست. این خبر اصلی در پایان قدمت نبی(ص) آنهم در مهاجرت حج، و حوزه‌ گرم و سوزان وچهار راهی که مسافران تقسیم می شدند و به مدینه، حلب، شام ویمن می رفتند ذکر شد، جایی که هر حاجی خویش یک خبرنگار وگزارشگر بود. انتصاب ولایت حضرت علی(ع) را تحت عنوان یک خبر نوبه حیطه خویش میرساند.

3- زمینه غدیر چنان اساسی میباشد که در حالتی‌که رسول(ص) کوتاهی میکرد وخبر را به عموم نمی رساند، «فمابلغت رسالته » رسالت و23 سال تبلیغ حضرت نیمه تمام و ناقص می‌ماند.

4- زمینه غدیر آنقدر اساسی میباشد که می بایست از دید هنگامی در آخرعمر، آنهم در هجرت حج و واپسین مهاجرت حج در قبال بیشتراز 100000نفر ذکر خواهد شد.

5- رسول(ص)23 سال پیشین مسجد بابا قدرت مشهد به تنهایی علیه کفر و بی دینی و نفاق وآداب و رسوم فسخ جزیره العرب قیام کرد و نترسید. در مقابل دشمنانی که حدود 70 نبرد بر اسلام و مسلمین زور کردند،نترسید. در احد که مسلمان ها ناکامی خوردند، نترسید. در بت شکنی ها و فتح مکه و... نترسید. توحید و معاد و آیه‌ها جانبداری وعبادت و... را آورد، نترسید. خلاصه در همگی صحنه ها از هیچ اتفاق ای نترسید; اما از ابلاغ روز غدیر وحشت داشت و میترسید،به‌این باعث، پروردگار متعال دلداری اش می‌دهد که «والله یعصمک اینجانب الناس »

مشاجره معماری مسجد فارغ از پرداختن مسجد غدیر بلوار معلم مشهد به تزیینات ناقص میباشد چون تزیینات جزو لاینفک معماری اهل ایران اسلامی میباشد و قسمت عمده ای از آن به تزیینات تخصیص یافته و تلاش کبیر و ارزشمندی در راستای هدف ها معماری مسجد اسلامی و حتی‌د‌ر تکوین و دوام و بقای آن داراست.

این تزیینات می‌تواند دربرگیرنده کوچکترین اجزای معماری با کاربرد اشکال مصالح در معمولی ترین شکل ممکن تا کلی ترین و عمده ترین قسمت های معماری با گونه های و اقسام مصالح در غامض ترین صورت های گوناگون هندسی و انتزاعی با نحوه متعدد باشد. البته ادله و انگیزه به کار گیری از تزیینات برای معماری مسجد ذکر مسجد غدیر فلاحی مشهد فضای قدسی میباشد و در واقع هنرمند اسلامی با تقلید به مبانی فقهی و اعتقادی کوشش نموده با یاری این تزیینات فضای آهسته نصیب ، شیخ و معنوی تولید نماید از این رو با آشنایی بصری این تزیینات معماری تعریف و تمجید میشود .

یکی‌از دسته های بی نقص مشتمل بر تزیینات، مساجد در جمهوری اسلامی ایران و بناهای متبرکه وتک بناهای اصلی می‌باشند که شاخص های اشکال تزیینات و تجلی گر معماری اهل ایران اسلامی با اعتنا به نوع فرهنگ وتمدن و جامعه مذهبی آن باشد . الگوهای تزیینی ، به تک تک معنی ، بخشی از نام‌و‌نشان معماری ما می باشند.

در‌صورتی‌که لاماسوس (گاوهایی مسجد بابا غدیر مشهد با سرهای ریش دار) را از دروازه ملت های تخت جمشید، نقوش و مقرنس های باشکوه را از معماری مسجد امام و یا این که الگوهای گنبد را از مسجد روحانی لطف الله حذف کنیم آنجاست که ادغام طبیعت و ساختار معماری انقطاع و نقص می‌شود. نقوش دکوری نقش بسزایی در ساختار نام‌و‌نشان معماری ما داراست و در معماری مسجد بین تمامی هنرهای معماری اهل ایران از رده ویژه ای شامل است.

طرق دکوری شغل گردیده در معماری مسجد اول اسلامی قبل از هر چیز به جهت گوناگونی خویش چشمگیر میباشد. کاشی کاری، منبت کاری روی چوب، نگار مسجد بابا قدرت مشهد گری و گچبری، آینه کاری، به کارگیری از مقرنس ها و کاربندی ها و… از تزیینات رایج بوده اند. سنگ تراشی بسیار کمتر فعالیت شد‌ه‌است.

گلشن باغ دارنده برنامه ای میباشد مسجد غدیر بلوار معلم مشهد که به احتمال زیاد در یک نخلستان پیاده گردیده است.
ارتفاع گلشن باغ از در ورودی تا انتهای مبنا ورودی ۲۶۶ متر و در دو طرف جلوی گلشن ۲۹۲ متر و پهنای گلشن ۲۶۰ متر میباشد.
مساحت گلشن در حدود ۷۴۴۳۸ متر مربع میباشد.
پیاده سازی گلشن باغ طبس مربع صورت و دارنده تقسیمات هندسی هم جهت با اضلاع حصار خویش میباشد.
الگوی چهارباغ در‌این تاثیر دیده میشود. این سر مشق محدوده ای در بین دیوارهای گلشن به صورت مربع یا این که مستطیل میباشد که سطح آن با دو پایه آب متقاطع عمود مسجد غدیر فلاحی مشهد بر هم به چهار نصیب هم اندازه تقسیم می‌گردد و بیشتر در راءس، آبگینه آبی رنگ قراردارد.
هرچند ترویج به کار گیری از کلمه « چهارباغ » به مکان « چارباغ » از زمان صفویه به آن گاه قوت میگیرد که براساس گزارشهای پژوهشی دربرگیرنده گلشن باغ طبس نیز می گردد.
ساختمان سردر گلشن باغ از بینش معماری بنایی میباشد نسبتا بی آلایش و این سازه یکی بناهای معین شهر و یکی طریقه های اصلی شهر به حساب آورده می شود.
یک کدام از ویژگیهای مهم هندسه گلشن اهل ایران بعد از آن قرینگی و تناسب آن میباشد که در اکثریت قریب به و حادثه آن‌ها دیده میشود . گلشن باغ طبس هم از این قاعده استثنا ندارد و در هندسه پلان چه در آن‌گاه آبیاری و چه در آن‌گاه گیاهی و ساختاری دارنده قرینگی و تناسب میباشد.
معماری اهل ایران از آغاز به حریم و باطن گرایی دقت ویژه ای داشته میباشد. در‌این گلشن با دقت به مشبک بودن طرح دیوارهای محیط گلشن باغ بوسیله درختان سایه گستر و همینطور از طرفی ساختمان عمارت آن این داخل گرایی تاسیس شده است.
از سایر ویژگیهای شاخص که‌این گلشن مسجد بابا غدیر مشهد چندلایه بودن آن میباشد، چون می اقتدار اعلام‌کرد این گلشن از سه لایه درست شده میباشد که توسط پیوندها عمودی به یکدیگر متصل گردیده اند.
لایه اولیه در اولِ ورودی میباشد، لایه دوم با محوریت حوضچه مرکزی و لایه سوم بالاترین سطح گلشن میباشد در بخش انتهایی گلشن باغ قراردارد.
ضمن موردها نام برده، لایه کاشت گیاهان، لایه منحصربه‌فرد عبور عابران پیاده و لایه عبور آب در تشکیل اجزای گلشن باغ طبس مشهود می‌باشند.
در پلان این موسسه شاهد زمانه در مقیاس کوچک و کبیر هستیم، به گونه ای که محل تقاطع خطوط تقارن راس زمانه کرتها و مسیرهای عبور آب میباشد.
تزئینات عمارت گلشن باغ طبس مشمول گره های اسلامی میباشد، ساختار این گره ها دارنده خصوصیت خودمتشابهی بوده و افزون بر آن تکرار و انتشار این ساختار دارنده خواص خردمقیاسی میباشد به طوری که آنچه در جزئیات می نگریم در مقیاس وسیع آن را مییابیم.
گره ضمن داشتن نظام تماما بغرنج مسجد بابا قدرت مشهد در عین هم اکنون بسیار منظم و توسعه و گسترش پذیر میباشد.

آرامگاه سعدی در بالا خانقاه سعدی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا می‌گذراند که اورا بعداز مرگ در همانجا دفن کرده اند.
در پیشین قبر سعدی مثلا مکانهایی بود که در فارغ شهر شیراز قرار داشت در کنار این آرامگاه یک خانقاه و باغی بهتر و نمکین وجود داشت که سعدی در حین تراس خویش آن را ساخته بود روضه خوان در آنجا حوضچه هایی از مرمر ساخته بود که با آب نهر لبریز می شدند.
تصاویر به مکان باقیمانده از آرامگاه کهن سعدی نیز تا حدودی مسجد غدیر فلاحی مشهد الگوهایی تاریخی برای پیاده سازی آرامگاه سعدی مهیا میاورد. آن آرامگاه در دشت فارغ از هیچ اهالی ای قرار داشته میباشد. صرفا کلبه ای دیرین در شرق آن چشم می گردیده و بنای آرامگاه مانند یک کوشک در حیاطی سرسبز مکان می گرفت.
آرامگاه سابق در دو طبقه تشکیل شده و دارنده یک پایه مرکزی بود احتمالا یک شالوده دیگر عمودی نیز آن را انقطاع می کرده است.
در کناره های روبرو به قبله دو اتاق سه دری مکان می گرفت. سه دری ها با طرح اصیل مسجد بابا غدیر مشهد درست شده بودند و بالای سه دری جنوب شرقی سه گلجام مکان می گرفت و سه دری جنوب غربی دارنده ارسی بود .
در معماری نو آرامگاه سعدی ،طرح معماری از یک تراس ردیف دار بلند و یک رواق کشیده ساخته شده میباشد که به طور یک «L» سازماندهی گردیده اند.
ساختمان اساسی آرامگاه سعدی بنایی میباشد با دو تراس عمود بر یک دیگر که مدفن روحانی اجل در زاویه‌ی این دو حیاط قرار گرفته و در انتهای غربی تراس شرقی-غربی قبر مرحوم شوریده (فصیح الملک) شعر سرا مشهور قرن اخیر مسجد بابا قدرت مشهد شیراز میباشد.