بهترین مرجع مسجد غدیر باباعلی مشهد

سرنوشت کار ساخت مسجد پادشاه احمد در سال 1609 استارت شد و فرایند تشکیل داد آن تا سال 1616 میلادی زمان برد. شاه احمد که بسیار نگران به نقطه پایان وصال این مسجد گرانقدر بود، اغلب خویش مشغول روند کار می شد. وی تنها 1‌سال بعداز اتمام ایجاد کرد شاهکارش در سن 27 سالگی درگذشت. پیکر وی به یار و همدم همسر و سه پسرش در خارج مسجد غدیر بلوار معلم مشهد دفن شده است. مسجد آبی‌رنگ استانبول بر روی کاخ امپراتوری بیزانس سازه گردیده‌است و در جوار موزه ایاصوفیه استانبول و میدان باستانی هیپودروم یا این که میدان اسب دوانی استانبول قراردارد. جالب میباشد بدانید دسته مهم و اولیه مسجد پاد شاه احمد، تنها یک مسجد نبود بلکه نصیب‌های دیگری نظیر مکتب، بیمار ستان، بازار و عمارت داشت که اکثرشان در قرن 19 تخریب مسجد غدیر فلاحی مشهد شدند. با وجود این که بیش تر از 400 سال از ایجاد کرد مسجد آبی رنگ استانبول می‌گذرد، همچنان پنج جايگاه در روز در این مسجد نماز برپا می‌شود. جذاب است بدانید که در سال 2006 رئیس کلیسای کاتولیک، پاپ بندیکت شانزدهم، از مسجد آبی بازدید کرد. این فقط دو‌مین بازدید یک پاپ از یک جای عبادت مسلمانان در زمان تاریخ بود. البته پاپ فرانسیس در سال 2014 میلادی این بازدید را تکرار کرد.

تاریخچه مسجد کبود استانبول

همان گونه که تیتر شد، مسجد فرمانروا احمد با امر و عملکرد فرمان روا احمد نخستین ساخته شد و به همین جهت مسجد بابا غدیر مشهد پس از مرگ پادشاه احمد اسم این مسجد را پادشاه احمد نامیدند. البته چرا به‌این مسجد، مسجد آبی استانبول می گویند؟

نمای فرنگی این مسجد به هیچ وجه آبی وجود ندارد البته صفت آبی‌رنگ بودن آن فقط بدین خیال است که دور و بر داخلی مسجد با کاشی‌های آبی لبریز شده است. البته بیشتر کاشی‌های آبی‌رنگ این مسجد فعلا خارج از دسترس بازدید کنندگان است و در طبقات بالای مسجد قرار گرفته میباشد. قابل ذکر میباشد که برای آبی رنگ مسجد بابا قدرت مشهد نامیدن مسجد شاه احمد ماجرا دیگری نیز وجود دارااست

آشنایی پدیده‌های اجتماعی به عنوان مثال جرم نیازمند نگرشی تمامی جانبه راجع‌به دست اندرکاران تأثیرگذار و عامل ها در اختیار گرفتن کننده آن میباشد. یکی‌از عواملی که می تواند در پیشگیری از جرم سهم بسزایی انجام کند مذهب و دقت به نشانگرهای آن از جمله مسجد میباشد که تحت عنوان یک بنیان مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد عبادی اساسی علاوه بر ارتقای خویش کنترلی و یکپارچگی شخصیت اشخاص جامعه موجب تندرست دیوانه اشخاص جامعه و به تبع آن کاهش جرم‌های اجتماعی می شود. تاریخ آدم و اسناد و مدارک تاریخی مملو و گویای پیدایش پدیده مجرمانه از بدو خلقت آدم در فقیه هستی می‌باشد. پدیده‌های مجرمانه قدمتی به اندازه تاریخ آدم دارا هستند. دولت‌ها و حکومت‌ها همواره به مراد مهار و کاهش ارتکاب جرم و تخلف در جامعه ها خویش با وضع قانون ها مقتضی بر حسب فرصت و جای خویش و استفاده نیروهای قهریه و مانع و صرف هزینه‌های هنگفت مسجد غدیر بلوار معلم مشهد کارایی‌های اکثری نموده‌اند.

کاهش و یا این که مهار جرائم و تخلفات در جامعه سبب ساز ارتقا امنیت و سالم اجتماعی در جوامع می‌گردد. اقدامات مانع صرفا راه حل اساسی کنترل جرائم و تخلفات در دولت ها نمیباشد، بلکه اقدامات پیشگیرانه تحت عنوان مؤثرترین و کم هزینه‌ترین روشهای ارتقای سلامت اجتماعی دارنده اثربخشی مسجد غدیر فلاحی مشهد خاص می باشند. مساجد از بدو پدید آمدنشان در بالا اسلام مقام و نقش ویژه‌ای در مقوله تندرست اجتماعی در جامعه دارا بوده‌اند. توجه آئین اسلام به روزه داری، انفاق، دستور به معروف، نهی از منکر، پرهیزگاری، رسیدگی و در دست گرفتن و … برای مثال مصادیق تأکید شرع مقدس به سالم اجتماعی در جامعه می‌باشد. در باب پیشگیری نقش آموزه‌های شرعی مساجد تحت عنوان یک کدام از مراکز دقت و راهبردهای اصلی در مورد کاهش و مهار جرائم و تخلفات آحاد عموم جامعه می‌می بایست آیتم دقت بدون شوخی قرار گیرد. اعتقادات مذهبی روی هم رفته جامعه مسجد بابا قدرت مشهد خلال بازدارندگی آنها از ارتکاب جرائم و تخلفات تحت عنوان عاملی اصلی در تحقق دستور تندرست اجتماعی نقش اصلی دارا هستند.

برای اولیه توشه ، خلیفه دوم ، همزمان با گسترش و ترمیم مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله و سلم) ، حجره مقصوره الشریفه را با آجر سازه و تعمیر کرد و سپس در زمان ولید بن عبدالملک که منزل های دختر و همسران نبی ، به مسجد منضم شوید ، در نزدیکی مرقد یک دیوار چهار ضلعی ساخت که به واسطه یک دیوار پنج مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد ضلعی (مخمس) دیگر از آن را احاطه نمود .

ناصر خسرو قبادیانی در [ سفرنامه ، ص102 ] علاوه بر بیان زیارتش از شهر مدینه ، صریحاً نشان می دهد که در نصفه اول قرن 5 قمری پنج ضلعی بودن بنای حرم مشهود و دارای اسم و رسم همگان بوده می باشد و درین خصوص می نگارد : « بقعه – و آن منزل ای مخمس است و دیوارها از در میان ردیف های مسجد برآورده میباشد و پنج ردیف مسجد غدیر فلاحی مشهد و در گرفته است ... » .

بعداز عمربن عبدالعزیز در قرن اول هجری ، مرقد مطهر مکرر با محافظت صورت نخستین ، آیتم تعمیر و بازسازی قرار گرفت .

اسحاق بن سلمه که از جانب متوکل 232/247 قمری مأمور عمران و آبادی مدینه و مکه بود ، نماسازی حجره شریفه را بازسازی کرد و زمین آن را به سنگ های مرمر ، مفروش ایجاد کرد و بتنونی در [الرحله الحجازیه ، ص 217 ] گفته میباشد که اولیه کسی که بر حجره شریفه ، پرده ای معلق نمود خیزران ، مسجد بابا غدیر مشهد مامان هارون الرشید بود » .

در سال 548 قمری جمال الدین اصفهانی وزیر سلاطین \\\\\"زنگی\\\\\" = اتابک موصل دور و بر حجره را به طول یک قامت با مرمر نماسازی و آن را بازسازی نمود و تمامی ضلع های فضا مقصوره را به ضریحی چوبی و مشبک مزین کرد که‌این او‌لین ضریحی میباشد که سازه مسجد بابا قدرت مشهد گذاشته شد .

هر كس در آن نماز بگزارد و با نیت پاک معبود را بخواند، خداوند نیازش را برطرف می كند.»

- «هر كس در آن از خداوند امنیت بخواهد، خداوند اورا از کلیه آنچه از آن هراسان هست، امنیت می دهد.»

- «با خبر باشید، شب و روزى نیست، مگر اینكه ملائكه براى دیدار از مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد آن و عبادت معبود در آن به زمین می آیند.»

- «در حالتی‌که من نزدیك شما بودم، تن‏هادر آن مسجد نماز می خواندم.»

ویژگى‏ هاو فضیلت هاى مسجد سهله‏

درباره ویژگی هاى خاصّ این مكان مقدّس مى‏ اقتدار مورد مسجد غدیر بلوار معلم مشهد ها تحت را برشمرد:

اقامتگاه پیامبران و صالحان می باشد؛

2. اقامتگاه جانشینان امام مهدى ( علیه السلام ) خواهد بود؛
3. اقامتگاه حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) بود؛
4. اقامتگاه، عبادتگاه و كارگاه بافندگى حضرت ادریس ( علیه السلام ) بود؛
5. اقامتگاه حضرت مهدى ( علیه السلام ) بعد از ظهور آن حضرت خواهد بود؛
6. آنجا پایگاه حضرت خضر است؛
7. اینجا تربتى است كه همگی پیامبران از آن آفریده شدهاند؛
8. رهگذر راهیان بهشت می‌باشد؛
9. محلّ تقسیم غنایم در بعد از ظهر ظهور خواهد بود؛
10. محلّ عروج رسول؛
11. محلّ نزول فرشتگان؛
12. محلّ نیایش حضرت مالک الزّمان ( علیه السلام )؛
13. مركز بیت المال حضرت مهدى (عج)؛
14. رده صالحان و پیامبران است؛
15. صور در اینجا دمیده میگردد؛
16. دعا در این مسجد، مستجاب هست؛
17. فرشتگان هر شب و روز در آن فرود میآیند؛
18. فاروق اعظم اینجاست؛
19. محشر به سوى این مسجد می باشد؛
20. در كنار آن هفتاد هزار نفر محشور می شوند مسجد غدیر فلاحی مشهد كه همگى به بهشت میروند.

مسجد سهله

امام مهدى (عج) و مسجد سهله‏

دراین مورد احادیث زیادى از ائمّه ( علیه السلام ) روایت گردیده است، از جمله اینكه:

- بدانید كه آن منزلگه صاحب شما هنگام قیامش می باشد.

- پیوسته قائم ( علیه السلام ) در آن می باشد.

- بیت المال و محلّ تقسیم غنائم مسلمانان مسجد بابا غدیر مشهد در آن می باشد.

زیرا قایتبای از این حادثه باخبر شد نماینده خویش را بنام امیر سنقر جمالی یار و همدم با معماران و آلات و اسباب ساختمانی و دارایی کافی به سوی مدینه بسیج نمود و دستور داد که در تجدید بنای مسجد از هیچ دستور و هزینه ای کوتاهی نورزند . پاد شاه اشرف قایتبای که در سالهای 872/901 قمری بر قلمروی ممالیک، حکمروایی مسجد بابا قدرت مشهد می کرده، دراین راه به حدی نیروی کار و مدرس شغل و وسایل و مصالح ساختمانی ارسال داشته بود که مورخان به تفاوت از وصف آن حکایات، ارقام عجیبی را نقل کرده اند ...

درین تجدید بنا مناره رئیسه را مرمت کردند و دیوارهای مسجد را از محور تجدید بنا ، محراب عثمانی را توسعه بخشیدند، ردیف ها را احیاء کردند و سقف ها را به استحکام برافراشتند و گنبدی برفراز محراب عثمان سازه نمودند و از محیط با سه گنبد دیگر که به مجارید مشهور بودند ، زینت و استحکام بخشیدند. دو گنبد در مدخل باب السلام مسجد بابا غدیر مشهد برپا شد و نماسازی مسجد به نحوی کامل شکل به عهده گرفت و آنچه که از کتاب ها و مصاحف سوخته بود از مرزو بوم های اسلامی جمع و وقف دوباره مسجد کردند. این اهتمام به محدوده بنای مسجد محصور خلا، اطراف مسجد را با تأسیس رباط ، مکتب ، آشپزخانه و راه سازی ، رونق داد . موقوفات متعددی تصویب و ضبط شوید و با ارایه تجهیزات شهری و کنسل زیر میزی مالیات به رفاه در حال حاضر اهل مدینه سعی گماشتند. این تعمیرات در سال 888 قمری به انتها رسید. و پادشاه قایتبای خویش در سال 889 قمری به زیارت و دیدار سازه عازم مدینه شوید . کتاب های ذی قیمتی را در موضوعات متفاوت علم ها مسجد غدیر فلاحی مشهد اسلامی با خویش آورد تا نثار کتابخانه مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) نماید و از خیرات و مبرات ، همتی تعالی از خویش آرم بخشید .

سمهودی که خویش در همین روز ها در مدینه بسر می برده ، می نویسد: « طبق نظریات کارشناسان ، فرمانروا مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد قایتبای درین کارها بیش تر از یکصد و بیست هزار دینار پرداخت کرده بود » .

از امیرمؤمنان، علی(ع) نقل شده است:

«مسجد ابن ظفر مسجد با برکتی می‌باشد. به خداوند قول در طبقه ای از طبقات بالای این مسجد (در آسمان) سنگی بسیار گران قدر و سبز رنگ می باشد که خدا هیچ پیامبری مسجد غدیر بلوار معلم مشهد را مبعوث نکرده؛ مگر اینکه تصویری از چهرة آن پیامبر بر روی آن سنگ نقش بسته و این مسجد، همان مسجد سهله است.»

در قصه دیگری امام صادق(ع) از ابوحمزة ثمالی دربارة عمویشان، مسجد غدیر فلاحی مشهد زید پرسیدند:

«آیا عمویم زید را در شبی که از شهر خارج شد، ملاقات کردی؟» ابوحمزه پاسخ داد: بله. امام(ع) پرسیدند: آیا در مسجد «سُهَیل» نماز خواند؟ ابوحمزه عرض کرد: مسجد سُهَیل کجاست؟ آیا مرادتان همان مسجد سهله است؟ امام(ع) فرمود:

«بله؛ در حالتی که زید دو رکعت نماز در مسجد سهله خوانده بود و از خداوند مدد می خواست، آفریدگار او را همواره در تامین خویش نگهداری کرده بود.»

علما و مسجد سهله

علمای گرانقدر، پیوسته ما را بر مداومت بر زیارت مسجد سهله و نماز قرائت در آن تشویق کرده اند. عالم بزرگ شیعه، شیخ طوسی در کتاب خویش می گوید:

شایسته نیست که نمازهای یومیّة واجب، جز در مسجد صورت پذیرد. (مانند اینکه) کسی گذرش به «مسجد سهله» می افتد و در آن نماز می خواند، مستحبّ است که در وقت فی مابین مسجد بابا غدیر مشهد دو نماز مغرب و عشاء در مسجد حضور داشته باشد.»

سیّد بن طاووس شب های چهارشنبه به زیارت مسجد سهله می رفت و می گفت:

در صورتی‌که خواستی به مسجد سهله بروی، در وقت در بین نماز مغرب و عشاء در شب چهارشنبه برو که این وقت از سایر اوقات فضیلت بیشتری دارد.

برخی از علما مانند آیت الله روضه خوان جعفر کاشف الغطاء برای دفع بلا به مسجد سهله مسجد بابا قدرت مشهد پناه می آوردند. خود او می گوید:

در سالی که طاعون آمد، من به هم پا چهل نفر به مسجد سهله امان بردیم و ظاهراً همة اهالی شهر (به جز یک‌سری نفری که در مسجد سهله بودند)، به باعث بیماری طاعون فوت کردند و بعد از برطرف شدن این بیماری کسی باقی نمانده بود.

سعودی ها درین توسعه و گسترش و مرمّت، دری به نام باب عبدالعزیز در دیوار شرقی و باب عثمان بن عفّان، باب المجیدی و باب عمر بن الخطاب در دیوار شمالی مسجد و دری به نام باب السعود در دیوار غربی، حدّ فی مابین باب الرّحمه و باب السّلام، به نحو با عظمتی ایجاد کرد کردند و آنچه در تعمیر و مرمّت و تجدید رنگ و سفیدکاری و . . . در بنای دیرین، مناره ها، حجره و گنبد ضروری مسجد بابا غدیر مشهد بود، جاری ساختن گرفت.

در حین ملک سعود و ملک فیصل نسبت به خریداری بناهای دور و اطراف مسجد، خاصه در بخش غربی و تسطیح آن جهت نمازگزارانی که در اثر کثرت جمعیّت، جای مناسب در مسجدالنّبی نمی یابند، اقدامات اصلی صورت گرفت. با اجرای این طرح، مسجدالنّبی به وسیله زمین های مسطّح به شعاع زیادی از شمال و جنوب و شرق و غرب، مسجد غدیر فلاحی مشهد اشراف شد.

2- بسط ملک فهد بر مسجد النبی

باتوجه به ارتقاء روز افزون تعداد حجاج و معتمرین در سنوات اخیر، بایستگی بسط مسجد النبی (ص) بیشتراز پیش احساس میشد به همین عامل ملک فهد در نهم ماه صفر سال 1405 ه.ق (نوامبر1984م) اولین سنگ بنای بزرگترین پیشرفت مسجد النبی (ص) را نهاد و در ماه محرم سال آن‌گاه یعنی 1406ه.ق عملیات ساختمانی این پروژه والا شروع گردید مسجد غدیر بلوار معلم مشهد و در سال 1414 ه.ق به آخر رسید و ملک فهد در تاریخ روز جمعه مورخ 4/11/1414 ه.ق و 15/4/1994 م با شغل گذاشتن آخرین آجر توسعه و گسترش تازه در جای خود، نقطه پایان عملیات این بسط شگرف رسما اعلام گردید.

برای جانبداری مساحت لازم جهت این پیشرفت بیش تر از 100000 متر مربع از زمین های گوشه و کنار مسجد از مالکان آنها خریداری و بعداز تخریب ساختمان ها و تصدیح زمین ضمیمه مسجد گردید. اجرا کننده طرح گسترش موسسه بن لادن وسیع ترین موسسه عمرانی مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد سعودی بود.

سعید ، یک‌سال و هشت ماه قبل از تاریخ خاطر گردیده، در یک تعمیرگاه ماشین، پایش می‏لغزد و به چاهی که روغن و فاضلاب تعمیرگاه در آن می‏ریخته می‏افتد، و جراحت‏های مختلفی بر بدنش وارد می‏خواهد شد . این زخم‏ها، بهبود می‏یابد، اما غده‏ای در حیطه‏ی شکم پدید می‏آید . آغاز، خیال می‏نمایند که فتق می باشد، اما با سپری شد یک‌سری مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد ماه، پزشکان معالج، اظهار می‏نمایند که غده‏ی سرطانی هست و می بایست اورا برای درمان به طهران ببرند .

او‌را به طهران می‏آورند و در «مریض خانه هزار تختخوابی‏» بستری می‏نمایند . پس از مثال‏برداری و احراز غده‏ی بدخیم سرطانی، اورا به «بیمارستان الوند» منتقل می‏نمایند و غده‏ای به وزن یک کیلو و نیم از شکم وی خارج می‏آورند، البته در دوران کوتاهی، مکان غده ، مالامال می‏خواهد شد . پزشکان ، اظهار می‏نمایند که با این رویش مسجد غدیر فلاحی مشهد سریع غده ، دیگر کاری از ما ساخته وجود ندارد .

مامان سعید ، شبی در خواب می‏بیند که به وی می‏گویند: «سعید را به مسجد جمکران ببرید » .

طبعا، یک زن سنی، نمی‏داند که مسجد جمکران کجا می‌باشد ، البته وقتی که خوابش را برای دیگر افراد نقل می‏نماید ، اورا به مسجد جمکران قم پند می‏نمایند .

او ، سعید را با دیگر فرزندش، محمد نعیم، به قم می‏آورد و فورا به مسجد مقدس جمکران مشرف می‏شوند .

سعید ، روز سه‏روز شنبه یازدهم جمادی الاولی 1414 هجری ساعت ‏یک و نیم عصر، وارد مسجد جمکران می‏گردد مسجد بابا غدیر مشهد. خدام مسجد ، حال و روز او را که به این منوال می‏بینند، او‌را در اتاق شماره‏ی هشت زایرسرای مسجد ، اسکان می‏دهند .

مامان سعید ، ایفا مسجد را فرا می‏گیرد، با پسرش، محمد نعیم، انجام مسجد را انجام می‏دهد ، بعد از آن عریضه‏ای مسجد غدیر بلوار معلم مشهد تهیه می‏نماید و آن را در چاه می‏اندازد ، و با دلی سرشار از آرزو ، به پایین اهمیت‏حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه ، متوسل می‏خواهد شد .

سلیمان یکم هنگامی که مجارستان را فتح نمود، دو شمعدان بلندمرتبه از این مرزوبوم به ایا صوفیه آورد و در دو طرف محراب جایگذاری کرد. به همین ترتیب در حین اسلامی اثر ها و نصیب‌های متعددی مسجد بابا قدرت مشهد بدین مسجد اضافه شوید.

موزه

در سال 1935، او‌لین مدیریت جمهور ترکیه یعنی آتاترک، امر کرد این مسجد به موزه تبدیل گردد. بدین ترتیب فرش‌هایش را برداشتند و کچ روی موزاییک‌ها را تراشیدند و کف مرمر این بنا توشه دیگر بعداز قرن‌ها درخشید. ایا صوفیه پس از این به یک کدام از دوستداشتنی‌ترین جاذبه‌های توریسم ترکیه بدل شد که هر ساله گردشگران مسجد بابا غدیر مشهد داخلی و فرنگی فراوانی را به سوی خویش جذب می کرد.

مسجد دوم

در سال 2020 دیوام بهتر ترکیه دستور داد که توشه دیگر ایا صوفیه به مسجد تغییر کاربری دهد. درواقع این تغییر‌و تحول کاربری یکی از وعده‌هایی بود که اردوغان در وعده‌های انتخاباتی‌اش هم به آن اشاره کرده بود و از سال 2019 سخن‌هایی از آن به بین آورده بود. چون اکثری از عموم ترکیه معتقد بودند ایا صوفیه مدام مسجد بوده و نباید مسجد غدیر فلاحی مشهد به موزه تغییر و تحول پیدا نماید.

اگرچه کلیسای ارتدوکس روسیه، یونان و بعضا دیگر از مسیحیان فقید این تصمیم را تاسف وار دانستند و حتی گفتند آیه ها قرآنی و نماز در این جا پذیرفتنی وجود ندارد و سبب ساز جریحه دار شدن احساسات مسیحیان میگردد ولی در غایت ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۰ بعداز سپری شد 86 سال یک توشه دیگر نماز آدینه در ایا صوفیه برگزار شد.

مختصری درباره معماری مسجد ایا صوفیه

ایا صوفیه را می‌توان یکی‌از ارزشمندترین مثال‌های معماری باقیمانده از زمان بیزانس دانست. تزئینات داخلی، موزاییک‌ها مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد و ردیف‌های مرمر آن مهم ترین نصیب‌های این معماری می باشند. ایا صوفیه والا‌ترین و زیباترین کلیسای مجال خویش بوده می باشد. این فرمان تا هزار سال آنگاه یعنی تا‌هنگامیکه کلیسای جامع در سیویل (Seville)در اسپانیا ساخته گردد، ادامه داشت.

با اعتنا به‌این که احداث این مسجد در بعدازظهر روضه خوان صدوق‏رحمه الله واقع گردیده، و وی در قم معاش می‏کرد، طبعا، همگی‏ی جزئیات آن را بی واسطه از حسن بن مثله، و سید ابوالحسن الرضا و دیگر شاهدان عینی، شنیده و نقل مسجد بابا قدرت مشهد نموده است .

کتاب مونس الحزین، همچون ده‏ها تاثیر گران‏بهای دیگر شیخ صدوق، در حین زمان، از میان رفته و به دست ما نرسیده میباشد .

2- حسن بن محمد بن حسن قمی، معاصر روحانی صدوق، صاحب کتاب گران مسجد بابا غدیر مشهد سنگ« تاریخ قم» ، تفصیل آن رخداد را از کتاب روحانی صدوق نقل نموده است .

کتاب تاریخ قم در بعدازظهر روضه خوان صدوق، به سال 378 هجری، در بیست‏باب به فن‏ی تحریر در آمده است .

3- حسن بن علی بن حسن بن عبدالملک قمی، به سال 865 هجری آن را به فارسی ترجمه نموده است .(الذریعه، ج 3، ص 276 ) .

4- متن عربی کتاب، به دست مولی محمد باقر مجلسی، (متوفای 1110 هجری) نرسیده، مسجد غدیر فلاحی مشهد اما ترجمه‏ی فارسی آن به دست وی رسیده [ بحار، ج 1، ص 42 ] و روایات مرتبط با قم را در جلد «السماء و العالم‏» از آن روایت نموده است [11]

5ـ سید نعمت‏الله جزائری، صاحب و مالک « انوار نعمانیه» (متوفای 1112 هجری) ترجمه‏ی فارسی آن را چشم و داستان احداث مسجد مقدس جمکران را با خط خویش، از آن استنساخ نموده است (بحار، ج53، ص 254 ) .

6ـ محصل فرزانه‏ی علامه مجلسی، میرزا عبدالله افندی، (متوفای 1130 هجری) ورژن‏ای از ترجمه‏ی فارسی آن را در بیست مسجد غدیر بلوار معلم مشهد ‏باب، در قم مشاهده کرده و گزارش آن را در نوشتن گران‏بهای خویش آورده و تصریح کرده که‌این ترجمه، به سال 865 هجری، به فرمان خواجه فخرالدین ابراهیم، انجام شده میباشد .(ریاض العلماء، ج 1، ص 319 ).

7ـ سید امیر محمد اشرف ، معاصر و محصل علامه مجلسی، صاحب و مالک کتاب « فضائل السادات »، (متوفای 1145 هجری) متن عربی آن را چشم و از آن نقل نموده است .(جنة الماوی، ص 47 ).